Η Ακρόπολη των Αθηνών, οι αρχαίοι σοφοί και το άγνωστο παρελθόν μας (μέρος 1ο).

Το άρθρο γράφτηκε από τον Freddie Levy και δημοσιεύθηκε στο https://www.ancient-origins.net στις 12 Φεβρουαρίου 2020. Παρουσιάζεται εδώ σε δύο μέρη. Αν έχετε ήδη διαβάσει το πρώτο μέρος, μπορείτε να μεταβείτε στο δεύτερο πατώντας εδώ.

Η Αθηναϊκή Ακρόπολη, ο μοναχικός βραχώδης λόφος που στέκεται επιβλητικά με φόντο τον ξηρό, μπλε μεσογειακό ουρανό. Σε ύψος 150 μέτρα πάνω από το σύγχρονο αστικό τοπίο, διαθέτει μια συνολική έκταση 7,4 στρεμμάτων, προσφέροντας περισσότερο από αρκετό χώρο για την κατασκευή μερικών από τα πιο εμβληματικά ιστορικά κτίρια που έχουν απομείνει από τον αρχαίο κόσμο, συμπεριλαμβανομένου και ένα πολύ μικρό τμήμα ενός  κυκλώπειου τείχους.

Η παλαιότερη γνωστή κατοίκηση της Ακρόπολης, που αποδεικνύεται από τα ευρήματα και με βάση τον άνθρακα 14 χρονολογήσεις των αντικειμένων, φθάνει πίσω στη Μέση Νεολιθική εποχή, περίπου 10.000 χρόνια πριν από την εποχή μας. Κατά τη διάρκεια της μυκηναϊκής ακμής στην Ελλάδα από το 1600 π.χ. (η επιρροή της οποίας καλύπτει τεράστιες περιοχές της σύγχρονης Μεσογείου), πιστεύεται ότι ένα παλάτι στεκόταν μεγαλοπρεπή στην κορυφή του λόφου, όπως υποδεικνύουν οι ανασκαφές που έφεραν στο φως θεμελιώσεις και σκαλοπάτια από ασβεστόλιθο.

Αυτό δείχνει μια ιστορία κατασκευαστικών έργων στην Ακρόπολη, το λιγότερο χίλια χρόνια προτού ακόμη κτιστούν τα περίφημα σημερινά κτίρια όπως ο Παρθενώνας. Αυτό θέτει το ερώτημα: πόσο πίσω πηγαίνουν αυτές οι κατασκευές και ποιες συνέπειες έχει αυτό στην προέλευση των κατοίκων της Ακρόπολης;

Η κακομεταχείριση του παρελθόντος.

Γνωρίζουμε ότι ο ναός που βρισκόταν στην Ακρόπολη αμέσως πριν τον Παρθενώνα, κάηκε από τους Πέρσες τον 5ο αιώνα π.χ. Ο ίδιος ο Παρθενώνας ανατινάχτηκε όταν τον χρησιμοποιούσαν ως πυριτιδαποθήκη το 1687 και πολιορκήθηκε τρεις φορές κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Είναι σαφές ότι ολόκληρη η Ακρόπολη έχει υποστεί ανεπανόρθωτες καταστροφές κατά τη διάρκεια των αιώνων. Κατά συνέπεια, όταν σκεφτούμε πόσο παλιά είναι τα κτίσματα στην κορυφή του συγκροτήματος της Ακρόπολης γίνεται κατανοητό ότι έχει υποστεί μεγάλες καταστροφές και ανοικοδομήσεις, για χιλιάδες χρόνια.

Ακόμη και σε σύγχρονες πιο ειρηνικές εποχές, αυτή η κακομεταχείριση ήταν ανεξέλεγκτη. Μια έκθεση του 1906 για τις ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο 1833 - 1896 ρίχνει φως στα φτωχά και επεμβατικά αρχαιολογικά έργα - ιδιαίτερο αξιοσημείωτο παράδειγμα απρόσεκτων ανασκαφών έγιναν το 1885, όπου η Ακρόπολη ανασκάφθηκε και στη συνέχεια επιχώθηκε πολλές φορές, με αποτέλεσμα μεγάλες απώλειες πολύτιμων πληροφοριών σχετικά με τους προϊστορικούς χρόνους.

Πέρα από αυτό, δεν πρέπει να ξεχνάμε την αρχαιοκαπηλία δηλαδή την παράνομη κατοχή και εμπόριο αρχαίων αντικειμένων μέχρι την θέσπιση των αρχαιολογικών νόμων του 1932 και 1950. Αυτός οι νόμοι διέσωσαν ένα μικρό ποσοστό αντικειμένων από την πώληση σε ιδιώτες συλλέκτες, αλλά πολλά άλλα που αποκτήθηκαν παράνομα, παραμένουν κλειδωμένα σε αποθήκες μουσείων, ώστε να μην τα ξαναδεί κανείς ποτέ.

Μόλις το 2015, ο κ. Ευγένιος Μονοβάσιος, στέλεχος  της Αστυνομικής Διεύθυνσης Αττικής δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι ο αριθμός των κλοπών αρχαίων αντικειμένων έχει αυξηθεί ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι κατά τη διάρκεια των χιλιάδων ετών κατοίκησης, τα στοιχεία των προηγούμενων κατασκευαστικών φάσεων έχουν κλαπεί, κρυφθεί ή καταστραφεί είτε από κακή πρακτική, είτε από αμέλεια ή ακόμα και σκόπιμα.

Λόγω όλων αυτών των παραγόντων, είναι δύσκολο να πούμε ακριβώς τι απομένει από τους αρχικούς κατοίκους της Ακρόπολης και πόσο παλιά ήταν αυτά τα προηγούμενα κτίσματα. Ωστόσο, μια ένδειξη έρχεται από κάτι τόσο στιβαρό και τόσο καλά χτισμένο που έχει παραμείνει όρθιο σε μια μικρή γωνία της βορειοδυτικής γωνίας του λόφου, δίπλα στα προπύλαια. Τα Κυκλώπεια τείχη.

Κυκλώπεια οικοδομική

Ο Αμερικανός μελετητής Harry Thurston Peck το 1898 διαχώρισε την κυκλώπεια αρχιτεκτονική σε τέσσερις κατηγορίες:

Κατηγορία 1: Πέτρες διαφόρων μεγεθών μαζί με μικρότερες πέτρες συμπλεγμένες μεταξύ τους, με συχνά τραχιά εμφάνιση.

Κατηγορία 2: Πέτρες άνισου μήκους αλλά παρόμοιου ύψους.

Κατηγορία 3: Ορθογώνιες πέτρες άνισου ύψους αλλά παρόμοιου μήκους.

Κατηγορία 4: Πολυγωνικές πέτρες (συχνά αποκαλούνται πολυγωνικές τοιχοποιίες) που διαθέτουν πολλές αμβλείες γωνίες και πολλά πρόσωπα ώστε να ταιριάζουν μεταξύ τους.

Μάλλον παράδοξα, παρότι η τοιχοποιία κατηγορίας 2 έως 4 είναι πιο εκλεπτυσμένη και απαιτεί περισσότερη τεχνική επεξεργασία και μεγαλύτερους ογκόλιθους, βρίσκεται συχνά στο κάτω μέρος των κυκλώπειων τοίχων, υποδηλώνοντας, ότι είναι το παλαιότερο μέρος τους. Εξαιτίας αυτής της παραδοξότητας,  πολύ συχνά, λανθασμένα αποδίδονται στην ίδια περίοδο με την ανώτερη, πιο πρωτόγονη και ακατέργαστη τοιχοποιία της κατηγορίας 1, αλλιώς θα έπρεπε το ανώτερο τμήμα της τοιχοποιίας να είναι το αρχαιότερο!

Ενώ οι Μυκηναίοι, ένας πολιτισμός που δραστηριοποιείται μεταξύ 1600 - 1100 π.χ., συχνά πιστώνεται για την εισαγωγή της κυκλώπειας τοιχοποιίας σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, πιστεύω ότι, απλώς υιοθέτησαν και μιμήθηκαν ένα στυλ τοιχοποιίας από μια περασμένη εποχή και από την ίδια πηγή με τους Ίνκας στο Περού. Αυτό συχνά οδηγεί σε ακατάλληλη μίξη της κατηγορίας 1 και της ανώτερης τοιχοποιίας κατηγορίας 2 έως 4 στον ίδιο χώρο, ακόμη και στον ίδιο τοίχο. Καλά παραδείγματα αυτού μπορούν να φανούν στην Πύλη των Λεόντων στις Μυκήνες της Ελλάδας ή στο Μάτσου Πίτσου του Περού.

Η πύλη των Λεόντων στις Μυκήνες. Δεξιά τοιχοποιία κατηγορίας 1. Αριστερά και μπροστά τοιχοποιία κατηγορίας 2 έως 4. Credit: Andy Hay.

Τείχη στο Machu Picchu, Περού. Κάτω τοιχοποιίες 2 και 3, ενώ επάνω κατηγορίας 1. Credit: Steven Darmon.

Παραδείγματα κυκλώπειων τοιχοποιιών κατηγορίας 4 μπορούν να παρατηρηθούν δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στη Νότια Αμερική, σε τοποθεσίες όπως στο Cuzco, Machu Picchu και Ollantaytombo του Περού ή στα gusukus (πέτρινα τοιχώματα χωρίς αποδεκτή ακόμα χρονολόγηση) όπως στο Okra ή στο κάστρο Shuri της Ιαπωνίας ή στη μυστηριώδη τοποθεσία Chufut-Kale βαθιά στα βουνά της Κριμαίας ή στο Φρούριο του Nimrod στο Όρος Hermon του Ισραήλ. Βρίσκονται ακόμη και στο απομακρυσμένο Ahu Vinapu στο νησί του Ειρηνικού Rapa Nui (γνωστό ως Νησί του Πάσχα).

Κάστρο Shuri Ιαπωνία. Δεξιά τοιχοποιία κατηγορίας 2, στο βάθος κατηγορίας 1. Credit: SteFou!

Αυτό θέτει το ερώτημα: εάν οι Μυκηναίοι ήταν στην πραγματικότητα αυτοί που τα εισήγαγαν στη Μεσόγειο, γιατί τα κυκλώπεια τείχη εμφανίζονται σε όλες τις γωνιές του πλανήτη;

Ακρόπολη

Το κυκλώπειο τείχος που περιτριγύριζε την Ακρόπολη, πιστεύεται ότι είχε μήκος 760 μέτρα, φτάνοντας τα 10 μέτρα ύψος και πάχος 3,5 - 6 μέτρα. Ηταν ένα πραγματικά αριστοτεχνικό επίτευγμα που κράτησε μακριά πολλούς επίδοξους εισβολείς κατά τη διάρκεια των αιώνων.

Βορειοδυτική γωνία Ακρόπολης Αθηνών. Σημείο εμφάνισης των πρώτων τειχών. Credit: Andy Hay.

Υπάρχει ένα άλλο υπέροχο παράδειγμα κυκλώπειας τοιχοποιίας κατηγορίας 2-3, σε απόσταση αναπνοής από την Ακρόπολη, στο λόφο της Πνύκας και ο ερευνητής Hugh Newman το εμφανίζει στο βίντεό του εδώ.

Ποιοι λοιπόν κατασκεύασαν αυτά τα αινιγματικά τείχη; Αυτό το ερώτημα είναι πολύ σημαντικό, γιατί όπως αποδεικνύεται, πιθανόν κανένας δεν ξέρει την πραγματική απάντηση.

Ο Ρωμαίος ιστορικός Πλίνιος ο Πρεσβύτερος λέει ότι ο Αριστοτέλης, ήταν αυτός που έδωσε το όνομα κυκλώπεια σε αυτές τις κατασκευές, μάλλον χιουμοριστικά και όχι σοβαρολογώντας. Φυσικά, ο πατέρας της Δυτικής φιλοσοφίας ονόμασε αυτά τα τείχη από τους κύκλωπες - τα μυθικά, γιγαντιαία, μονόφθαλμα πλάσματα της αρχαίας Ελλάδας, για τα οποία πίστευε ότι ήταν οι μόνοι ικανοί για τη μετακίνηση τέτοιων μεγάλων ογκολίθων.

Με άλλα λόγια, κανείς, τουλάχιστον κατά την εποχή του Αριστοτέλη, δεν ήξερε σίγουρα ποιοι ήταν πίσω από αυτά τα τεράστια και περίπλοκα τείχη. Εξαιτίας αυτού, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, συχνά αποδίδονται στον μυκηναϊκό πολιτισμό. Αν είστε σαν εμένα και αναρωτιέστε ποιος ήταν πραγματικά πίσω από αυτά τα κατασκευαστικά έργα, ίσως η πραγματική τους προέλευση να γίνει ξεκάθαρη όταν εξετάσουμε μια πιθανή σύνδεση με μια πολύ αινιγματική ομάδα ανθρώπων που εμφανίζεται σε όλη την προϊστορία μας.

ΠΗΓΗ: https://www.ancient-origins.net/artifacts-other-artifacts/cyclopean-0013280

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΘΡΟΥ: Ακρόπολη. Credit: Brando.

Ολες οι φωτογραφίες του άρθρου είναι με άδεια CC BY 2.0.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ 2ο ΜΕΡΟΣ ΕΔΩ.